Tylko zatrzymanie wzrostu średniej temperatury globalnej na poziomie 1.5°C pozwoli nam uniknąć poważnych zniszczeń, strat ekonomicznych, migracji i konfliktów. W tym celu musimy jak najszybciej zahamować wzrost emisji i osiągnąć neutralność klimatyczną przed 2050 rokiem. Oznacza to konieczność transformacji wszystkich sektorów gospodarki, w tym rolnictwa i produkcji żywności.
W szczególny sposób dotyczy to najwyżej emisyjnego rolnictwa przemysłowego, najbardziej obciążającego dla środowiska. Odejście od niego w kierunku agroekologii i rolnictwa ekologicznego pozwoli także zwiększyć odporność systemów produkcji żywności na ryzyka klimatyczne. Musimy porzucić negatywne praktyki nadużywania nawozów sztucznych, tworzenia wielkopowierzchniowych monokultur rolnych i masowych hodowli zwierząt. Taka „efektywna ekonomicznie” produkcja degraduje glebę i jest najbardziej narażona na skutki zmiany klimatu, np. nasilające się susze.
Autorzy raportu zwracają uwagę na znaczenie ograniczania spożycia mięsa oraz zaprzestania marnowania żywności w ochronie klimatu. Produkcja mięsa jest jedną z najbardziej obciążających środowisko działalności człowieka. Jest związana z wysoką emisją dwutlenku węgla, metanu i tlenku azotu.
- Redukcja spożycia mięsa jest niezbędna, jeśli chcemy osiągnąć cele Porozumienia paryskiego. Przyniosłaby również wiele innych korzyści dla środowiska, w tym zmniejszenie zużycia ziemi, wody i energii, zmniejszenie wylesiania i erozji gleby, a także mniejsze zużycie pestycydów i nawozów azotowych. Odejście od rolnictwa przemysłowego, przejście na zróżnicowany i zrównoważony system produkcji żywności jest konieczne. Dzięki temu zwiększy się też odporność naszego rolnictwa na skutki zmiany klimatu - zaznacza Małgorzata Szadkowska, prezeska Compassion in World Farming Polska, ekspertka Koalicji Klimatycznej.
Produkcja mięsa wiąże się też z ogromnym zużyciem wody, na które nas nie stać, bo już teraz mamy jej w Polsce niebezpiecznie mało, a zmiana klimatu jeszcze ten problem pogłębi. Autorzy specjalnego raportu IPCC zwracają również uwagę na problem ekstremalnych zjawisk pogodowych, których negatywne konsekwencje odczuwa już teraz wielu rolników w Europie. Przez coraz częstsze i dłuższe susze, powodzie, fale upałów czy pożary rolnicy tracą swoje plony, a tym samym dochody z działalności.
- Trudności z zaopatrzeniem w wodę, które obserwujemy obecnie w wielu gminach w Polsce to dopiero początek kryzysu. Jeśli nie powstrzymamy zmiany klimatu, skutki będą katastrofalne. Już od połowy lat 90. mamy permanentną suszę letnią, bezśnieżne zimy, małe ilości opadów jesienią i wiosną. Niedobór wody będzie w nadchodzących latach największą barierą rozwoju rolnictwa w naszym kraju. Spodziewam się także, że braki w dostępie do wody dotknął ludzi bezpośrednio, kiedy zacznie brakować jej w kranach. Z pewnością obniży to jakość życia wielu Polaków - komentuje prof. Zbigniew Karaczun z SGGW, ekspert Koalicji Klimatycznej.
Podsumowując kompleksową ocenę powiązań między różnymi formami działalności człowieka na obszarach lądowych a zmianą klimatu, eksperci zaangażowani w prace IPCC podkreślali również konieczność natychmiastowego zatrzymania wylesiania i degradacji lasów oraz ochrony istniejących ekosystemów i odtwarzania zdegradowanych.
- Powierzchnia lasów na świecie cały czas maleje, ulegają one też dalszej degradacji. Zwiększanie pochłaniania poprzez sadzenie nowych drzew nie da zbyt wiele, jeśli cały czas będziemy tracili istniejące rezerwuary CO2. Dlatego priorytetem powinna być ochrona wszystkich naturalnych ekosystemów, leśnych i innych, które dotąd przetrwały. Te zalecenia dotyczą nie tylko krajów rozwijających się, ale także państw rozwiniętych, które zniszczyły znaczną część swoich zasobów, a teraz przyczyniają się do niszczenia cudzych - komentuje Urszula Stefanowicz, ekspertka Koalicji Klimatycznej.
Specjalny raport Międzyrządowego Zespół ds. Zmian Klimatu IPCC o zmianie klimatu i gruntach przygotowało 107 naukowców z 52 krajów. W ramach prac nad publikacja autorzy przestudiowali ponad 7000 publikacji naukowych i odpowiedzieli na 28 tysięcy komentarzy recenzentów.
IPCC to wiodące, międzyrządowe ciało naukowe w obszarze zmiany klimatu. Zostało utworzone w 1988 na wniosek członków ONZ przez dwie organizacje Narodów Zjednoczonych: Światową Organizację Meteorologiczną (WMO) oraz Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNEP). Celem IPCC jest dostarczenie obiektywnej, naukowej informacji na temat zmiany klimatu na potrzeby międzynarodowych negocjacji klimatycznych w ramach Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC).
