To, czy przyznane Polsce w ramach Polityki Spójności 82 mld euro środków unijnych zapewni Polakom wysoką jakość życia w czystym środowisku i pozwoli stworzyć w naszym kraju innowacyjną, zieloną gospodarkę, zależy od trwającego obecnie procesu programowania tych środków. Zgodnie z obowiązującą w Unii zasadą partnerstwa, organizacje pozarządowe muszą mieć możliwość aktywnego uczestnictwa w tym procesie.
Obecnie zdarza się, że finansowany z funduszy unijnych projekt dotyczący edukacji ekologicznej polega na zakupie zajęcy do odstrzału oraz na poprawie wizerunku myśliwych wśród dzieci - mówi Patrycja Romaniuk, z Polskiej Zielonej Sieci. Zrealizowano też na przykład projekt dotyczący ochrony przeciwpowodziowej, które nie dość, że nie spełnia tej funkcji, to jeszcze stoi w sprzeczności z unijnym prawem. Trzeba dobrze przemyśleć sposób wydawania środków unijnych, które dotyczą ochrony środowiska. Dzięki zaangażowaniu w proces ich programowania ekspertów z organizacji pozarządowych, można uniknąć podobnych błędów w przyszłości.
Pierwsza debata organizowana przez Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć odbyła się 13 grudnia w województwie podlaskim, następne 18 grudnia w małopolskim i mazowieckim. Tematem debat będzie zaprezentowanie i przedyskutowanie postulatów NGO dotyczących programowania i wydatkowania funduszy europejskich na szczeblu regionalnym w latach 2014-2020 w gronie przedstawicieli sektora pozarządowego, Urzędu Marszałkowskiego oraz zainteresowanych stron. Jednym z omawianych tematów będzie wsparcie z funduszy unijnych dla sektora zielonej energii.
Nowy budżet unijny ma realizować „zielone” priorytety obecnej polityki klimatycznej Unii, tj. zmniejszenie emisji gazów cieplarnianyc, zwiększenie wytwarzanie energii z odnawialnych źródeł energii (OZE) i poprawę efektywności energetycznej do roku 2020, a także cele długookresowe, w tym wsparcie przejścia Unii na gospodarkę niskowęglową i promowanie efektywnego wykorzystania zasobów. Ze względu na wagę przypisaną interwencjom właśnie w tych obszarach, w skali całego kraju przeznaczone na nie zostanie aż ponad 8 mld euro. To dla Polski ogromna szansa na modernizację gospodarki, nowe zielone miejsca pracy i uniezależnienie się od coraz częściej importowanego z zagranicy węgla.
W nowym budżecie Unii większa rola przypadnie regionom – na poziom samorządów wojewódzkich trafi więcej środków niż dotychczas. Jednocześnie, zgodnie z unijną zasadą partnerstwa, samorządy lokalne, partnerzy społeczno-gospodarczy oraz organizacje pozarządowe muszą mieć możliwość aktywnego uczestnictwa w zarządzaniu funduszami europejskimi. Zaangażowanie organizacji pozarządowych aktywnych regionalnie i lokalnie w programowanie tych środków jest kluczowe – decyzje podejmowane w Urzędach Marszałkowskich będą miały znacznie większe niż dotychczas znaczenie dla sposobu wykorzystania środków europejskich.
Podczas debat, jednym z omawianych tematów będzie wsparcie z funduszy unijnych dla „zielonej” energii: rozwój jej odnawialnych źródeł, zmniejszanie zużycia np. przez ocieplanie budynków czy niskoemisyjny transport. Ze względu na wagę przypisaną interwencjom w tym obszarze, w skali całego kraju przeznaczone na nie zostanie aż ponad 8 mld euro .
W odróżnieniu od poprzedniego unijnego budżetu, kiedy większość środków została przeznaczona w duże inwestycje infrastrukturalne, nadszedł czas, aby były one bardziej dostępne dla polskich obywateli - mówi Jakub Miler, z Polskiej Zielonej Sieci. W szczególności dotyczy to inwestycji z zakresu efektywności energetycznej oraz odnawialnych źródeł energii, na których skorzystać mogłyby zarówno polskie rodziny, jak i sektor małych i średnich przedsiębiorstw.
Eksperci szacują, że dzięki ocieplaniu budynków oraz użytkowaniu energooszczędnych sprzętów RTV i AGD, przeciętna polska rodzina może wydawać na ogrzewanie i prąd nawet o jedną trzecią mniej niż żyjąc według dzisiejszych standardów zużycia energii. Ponadto, aż 45% Polaków jest zainteresowanych inwestycjami we własne, odnawialne źródło energii. Wytworzona z nich energia, oprócz zaspokojenia własnych potrzeb, może stanowić dodatkowe źródło dochodu, uzyskanego dzięki sprzedaży nadwyżek do sieci. Staramy się, aby Regionalne Programy Operacyjne wspierały właśnie takie inwestycje - dodaje Miler.
Więcej informacji na temat debat można znaleźć na stronie www.ekoprojekty.pl.
