Skutki globalnego ocieplenia są już odczuwalne na całym świecie, a ich wpływ na naszą przyszłość będzie coraz bardziej widoczny. W Polsce również odczuwamy skutki zmiany klimatu – susze, powodzie, ekstremalne zjawiska pogodowe i inne. Edukacja klimatyczna stanowi część odpowiedzi na te wyzwania, bo przyczynia się do zwiększenia świadomości społeczeństwa na temat zmian klimatu i ich skutków. Wprowadzenie takiej edukacji w polskich szkołach jest kluczowe dla osiągnięcia celów związanych z walką ze zmianami klimatu.
Dlatego Koalicja Klimatyczna wspólnie z 77 organizacjami klimatycznymi, ekologicznymi oraz społecznymi wzywa wszystkie komitety wyborcze do deklaracji, że w ciągu pierwszych 100 dni sprawowania władzy podejmą 16 kluczowych dla ochrony środowiska i klimatu decyzji. W Manifeście 100 dni znajduje się m. in. postulat z zakresu edukacji, aby wprowadzić "Tydzień o klimacie" jako stałego elementu programu w szkolnych planach nauczania na wszystkich szczeblach edukacji. Postulaty poparł także Komitet Naukowy Koalicji Klimatycznej złożony z ekspertów z różnych dziedzin.
Edukacja klimatyczna służy nie tylko rozumieniu jak funkcjonuje klimat, nie tylko pozyskaniu wiedzy jak działalność człowieka wpływa na klimat i jakie tego są skutki, nie tylko nabyciu umiejętności wskazania co należy robić, aby przeciwdziałać zmianie klimatu, ale przede wszystkim kształtowaniu postaw wobec istniejącego i nasilającego się kryzysu klimatycznego – wyjaśnia dr Andrzej Kassenberg, ekspert Koalicji Klimatycznej i współzałożyciel Fundacji Instytut na rzecz Ekorozwoju.
Punktem wyjścia do tego są granice planetarne, których nie należy przekraczać, chcąc ochronić systemy przyrodnicze podtrzymujące życie na kuli ziemskiej i zapewnić przyszłość dla przyszłych pokoleń. Przełożenie tego na edukację klimatyczną tak, aby dotrzeć do każdego mieszkańca naszej planety, społeczności lokalnych, niewielkich i dużych miast, małych firm i dużych korporacji staje się wyzwaniem numer jeden przetrwania naszej cywilizacji. Niezbędnym jest kształtowanie patriotyzmu planetarnego – dodaje.
Wprowadzenie edukacji klimatycznej jest również zgodne z celami zrównoważonego rozwoju ONZ. Ponadto, w podpisanym w 2015 roku Porozumieniu Paryskim, Polska zobowiązała się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych oraz do podjęcia działań na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatu. Edukacja klimatyczna jest jednym z kluczowych elementów realizacji tych celów.
Mimo to, edukacji klimatycznej w Polsce na poziomie systemowym de facto nie ma. Wiedzę o zmianach klimatu młodzież najczęściej zdobywa we własnym zakresie, nierzadko pochodzącą z dostępnych i niesprawdzonych źródeł. A to właśnie od poziomu posiadanej wiedzy i przygotowania społeczeństwa na nadchodzące wyzwania będzie zależeć skuteczność zielonej transformacji społeczeństwa.
Edukacja klimatyczna jest potrzebna tu i teraz, wie o tym zdecydowana większość młodych ludzi w Polsce, która oczekuje, że tematy dotyczące zmian i ochrony klimatu zostaną uwzględnione w podstawie nauczania, a szkoła stanie się głównym miejscem przekazywania wiedzy i kształtowania postaw proklimatycznych – wyjaśnia Marzena Wichniarz z inicjatywy Rodzice dla Klimatu.
Jako Państwo jesteśmy winni młodym ludziom coś więcej, niż tylko obietnice i deklaracje, jak choćby ta podjęta w Limie w 2014 podczas COP20 o edukacji i zwiększaniu świadomości ekologicznej. Aby wyposażyć nasze dzieci i przyszłe pokolenia w narzędzia i umiejętności, które pozwolą im nie tylko możliwie skutecznie zapobiegać, ale w przyszłości także przetrwać w gwałtownie zmieniającym się świecie, musimy jak najszybciej sprawić, żeby były one powszechnie dostępne, oparte na rzetelnych źródłach i traktowane z należytym priorytetem.
Edukacja klimatyczna wprowadzona do szkół jako stały element podstawy programowej będzie nie tylko kształtować postawy proekologiczne, ale też wysyłać sygnał dla całej reszty społeczeństwa, że zmiany klimatu to poważne wyzwanie dotyczące nas wszystkich i w debacie publicznej nie ma już miejsca na narracje o klimacie sprzeczne z naukowym konsensusem.
Warszawa, 28.08.2023
